Φεύγω, αλλά θα ξανάρθω…

Στη δική μας λέσχη ανάγνωσης λοιπόν, φιλοξενήσαμε απόψε την αγαπημένη για μένα φίλη  (πλέον) και παλιά μου καθηγήτρια, Αρχοντούλα Διαβάτη. Με ελέυθερο θέμα ανάγνωσης των βιβλίων της και λόγω περιορισμού χρόνου τον τελευταίο καιρό που δυστυχώς «χτυπά» κυρίως την αναγνωστική μου συνήθεια, διάβασα το τελευταίο της:

Φεύγω, αλλά θα ξανάρθω…

Ο τίτλος του βιβλίου. Ένας τίτλος διφορούμενος, υπόσχεση αλλά και απειλή. Όχι;

Όχι, το βιβλίο της δεν είναι εύκολο στο στυλ «το πήρα για να περάσω ευχάριστα την ώρα μου»… Είναι δύσκολο, πολύ, θέλει το χρόνο του, να «καθίσει» η κάθε σκέψη, να καταγράψει εικόνες και συναισθήματα. Θέλει αργό διάβασμα και πίσω μπρος. Και ανοικτές κεραίες, ανοικτή σκέψη.

Το βιβλίο της Αρχοντούλας, χαρακτηρίζεται επισήμως ως χρονογράφημα, το ελαφρύ πεζό λογοτέχνημα δηλαδή, που δημοσιεύεται σε εφημερίδα ή περιοδικό και συνήθως πραγματεύεται ζητήματα κοινωνικά, πολιτιστικά και ηθικά, θέματα της επικαιρότητας που απασχολούν τη κοινή γνώμη αλλά όχι κατ’ ανάγκην πολιτικά. Αφορμή μπορεί να δώσει οτιδήποτε: μια εντύπωση, ανάμνηση, ιστορία, κριτική, ασήμαντο καθημερινό γεγονός, κλπ.
Έτσι ξεκίνησαν και το ταξίδι τους τα χρονογραφήματα της Αρχοντούλας, που δημοσιεύτηκαν πρώτα σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, πριν καταλήξουν στη μορφή του βιβλίου.

Για εμένα τα κείμενά της ήταν ένα ψαχούλευμα στις σκέψεις της, στο προσωπικό της ημερολόγιο, στον φυσικό της χώρο που είναι τα βιβλία και οι ταινίες, κάποτε και η μουσική, αλλά κυρίως οι ταινίες. Θυμήθηκα την πρώτη μου ανάγνωση βιβλίου της Γκίκα, βιβλία και μουσική, πολύ μουσική. Έτσι και με τον Κορτώ, ένα πίσω μπρος σε βιβλία και μουσική, κυρίαρχη πάντα εκεί η μουσική του Χατζηδάκη. Αυτό το ταξίδι κάποιους κουράζει, αλλά σε κάποιους δίνει τροφή για σκέψη και ψαχούλευμα.

Έτσι και τα αφηγήματα αυτά, με έκαναν βόλτες, από το φεστιβάλ κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ, στα Δημήτρια και τις λοιπές εκδηλώσεις της πόλης και κάπου ανάμεσα οι λέσχες ανάγνωσης του Οξυγόνου, τις επισκέψεις της στο βιβλιοπωλείο του Ραγιά, κρίμα που δεν υπάρχει πλέον, στις συναντήσεις σε βιβλιοπαρουσιάσεις, σε φιλοσοφικές συναντήσεις. Βόλτες γύρω – γύρω στα ίδια στενά και δρόμους, στις πλατείες του κέντρου αλλά και εκεί, στη γειτονιά μου, στη γειτονιά μας, την Οσία Ξένη. Οι σκέψεις της πολλές φορές εκφράσανε σκέψεις μου, απόψεις δικές της ή μήπως δικές μου;

Αναφέροντας κάποια, λίγα από τα δικά της:

Βούλιαξα για να ξαναβγώ στην επιφάνεια με τα γυάλινα πανιά του πλοίου που κυβερνά ο Ζούκεμπεργκ. Πόσες φορές τη μέρα δε μας ταξιδεύει… Κάθε μέρα  το facebook, όλο και περισσότερους ρίχνει στα αμπάρια του…

Εκεί στη Σκιάθο, έξω από το σπίτι του Παπαδιαμάντη, λίγο μακρύτερα από την παρέα της Αρχοντούλας, είδα τη δική μου παρέα να προσπαθεί να αποφασίσει αν θα μπεί μέσα ή όχι, φυσικά και μπήκαμε, φυσικά και πήγαμε στη σπηλιά της Φόνισσας, όχι δεν κάναμε την ίδια κουβέντα για τα βιβλία, τότε στα 18-19 δεν μας ενδιέφεραν όλους αυτά. Και το «χωρίς στεφάνι», αδιάβαστο ακόμη, έγινε υπόσχεση μελλοντικής ανάγνωσης.

Ύστερα «τρύπωσα» κρυφά στη βιβλιοφιλική παρέα της Πυξίδας, χάθηκα στα δικά μου, μικρά-μεγάλα. Παράπονο ταυτόσημο αυτό του καλού μυθιστορήματος έναντι αυτών της «εύπεπτης» λογοτεχνίας. Αγανάκτηση…. Φτάνει πια!

Σε κάθε ένα αφήγημα, έχω κάτι να πω, δε θα πω. Ο καθένας μας ανακαλύπτει μόνος του τις επαφές του, τα κοινά σημεία και τις διαφορές του. Άλλοι, όπως εγώ, έχουμε πολλά κοινά, άλλοι πάλι όχι.

Ο λόγος της αλλού μακροσκελής, νιώθεις να μη μπορείς να πάρεις ανάσα, αλλού πάλι σύντομος, κοφτός, σχεδόν λακωνικός. Περιφέρεται στην πόλη με τις κεραίες της ανοικτές, ακούει την πόλη, νιώθει τον παλμό της και φυσικά τους ανθρώπους της. Την καταγράφει, με τις σκέψεις της αλλά και με τη μηχανή της, φωτογραφίζοντας τα μικρά ή τα μεγάλα. Ναι, έχει και αυτό το πάθος.

Και αν κάποιος αναρωτιέται για την αισθητική του εξωφύλλου του βιβλίου, θα πω όχι, δεν είναι δική της η φωτογραφία αυτή αν και θα μπορούσε! Ο Σίμος Σαλτιέλ, ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης – φωτογράφος της πόλης μας, την παραχώρησε για το εξώφυλλο. Με τρομερή αισθητική δε θα μπορούσε να μην είναι τόσο ταιριαστή. Με μια υπόσχεση στην πλάτη του κοριτσιού που σπεύδει να κρυφτεί πίσω από τα καδρόνια αλλά γυρνάει το κεφάλι και το βλέμμα της λέει: Φεύγω, αλλά θα ξανάρθω!
Φεύγω αλλά θα ξανάρθω από την Αρχοντούλα Διαβάτη
Φωτογραφία εξωφύλλου και γραφιστική επιμέλεια: Σίμος Σαλτιέλ (red creative)
Επιμέλεια έκδοσης: Βασίλης Τομανάς
Εκδόσεις Νησίδες 2014

Έθιμα Ταφής – Hannah Kent

Ήρθε τελικά ο καιρός του! Και ενώ είχε μέρες που είχε πάρει θέση περίοπτη στο κομοδίνο (το γνωστό) με κάποιες άλλες υποχρεώσεις πήγε ολίγον πίσω. Αλλά όπως είπα ήρθε η σειρά του και το πήρα με λαχτάρα στα χέρια μου. Εξάλλου ένα βιβλίο με τόσο περίεργο τίτλο, με ενδιαφέρον και  ελκυστικό εξώφυλλο και μια καλά επημελημένη έκδοση, καθώς και το περιληπτικό σημείωμα της υπόθεσης στο οπισθόφυλλο, γραμμένο με τέτοιο τρόπο που αφήνει υποσχέσεις για το τί θα ακολουθήσει, ήταν λόγος προσδοκιών. Δεν με απογοήτευσε φυσικά!

DSCN3765Ξεκινάω λίγο ανάποδα.
Στον επίλογό της η Hannah Kent αναφέρει λίγο πολύ, πως το βιβλίο αυτό ήταν αποτέλεσμα πολυετούς μελέτης. Η Κεντ κατάφερε να γράψει ένα δυνατό πρώτο μυθιστόρημα, βασισμένο πάνω στην αληθινή ιστορία της Άγκνες Μαγκνουσντότιρ. Της τελευταίας γυναίκας που τιμωρήθηκε με αποκεφαλισμό στην Ισλανδία το σωτήριο έτος 1830μ.χ. Ένα μυθιστόρημα που συγκινεί βαθιά. Η Αυστραλή συγγραφέας κατάφερε στα 29 της χρόνια να κάνει ένα δυνατό ξεκίνημα με ένα μυθιστόρημα καθηλωτικό.

Η Κέντ άκουσε για αυτή την ιστορία πρώτη φορά σε νεαρή ηλικία και όντας υπότροφη στη Λέσχη Ρόταρι στην Ισλανδία. Η ιστορία της Άγκνες Μαγκνουσντότιρ την έβαλε σε μια διαδικασία αναζήτησης στοιχείων για την υπόθεση αυτή με αποτέλεσμα αργότερα να γραφτεί αυτό το βιβλίο.

Μέρος των προσώπων – πρωταγωνιστών ήταν υπαρκτά και διαδραμάτισαν το ρόλο τους στην πραγματική ιστορία ενώ άλλα αποκρύφτηκαν ή αλλοιώθηκαν εσκεμμένα και φυσικά κάποια επινοήθηκαν για την ροή της ιστορίας, όλα με σεβασμό από μέρους της και σε καμιά περίπτωση με σκοπό την προσβολή της μνήμης της ίδιας της Άγκνες ή των απογόνων των λοιπών εμπλεκομένων, όπως η ίδια αναφέρει. Ο τόπος που διαδραματίζεται είναι επίσης πραγματικός, καθώς μέρος αυτών των υποτακτικών υφίστανται ακόμη και σήμερα και με τις ίδιες ονομασίες.

Η ιστορία εξελίσσεται στις αρχές του 19ου αιώνα, σε μια βόρεια απομονωμένη σχετικά επαρχίαDSCN3756 της Ισλανδίας η οποία τελεί ακόμη κάτω από της εντολές της Δανίας. Σε μια εποχή που ακόμη δεν έχει αποτινάξει τις προκαταλήψεις και καθετί διαφορετικό ταυτίζεται με το κακό, με έντονη τη θρησκευτικό χρώμα που καταδικάζει την επιστήμη και τη γνώση, με υποβόσκον το κυνήγι των μαγισσών, εφόσον ως τέτοια εν μέρει θεωρούν την κατηγορούμενη. Και όλο αυτό έρχεται σε σημαντική αντίθεση με το γεγονός του ότι ο αναλφαβητισμός στην Ισλανδία ήταν σημαντικά μικρός από την εποχή εκείνη ακόμη.

Η Κεντ, με λυρισμό, καθηλωτικές και ολοκληρωμένες περιγραφές βάζει τον αναγνώστη μέσα στους τόπους και τους χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν, τους κρατάει σε αγωνία παρόλο που το τέλος είναι γνωστό και σε κάνει να ρουφάς κυριολεκτικά την κάθε λέξη και σελίδα ανυπομονώντας να πας στην επόμενη, να δεις την εξέλιξη.

Το κρύο, η υγρασία ακόμη και το χιόνι και η λάσπη του τοπίου, νιώθεις να σε περονιάζουν σαν να βρίσκεσαι εκεί, τα χρώματα του Βόρειου Σέλας έρχονται σε έντονη αντίθεση με το γύρω άγριο τοπίο, σε καθηλώνουν και σε μαγεύουν.

Έντονες εικόνες, της φύσης, της θάλασσας, μυρωδιά από το κομένο στάχυ και, μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό βλέπουμε το ατέρμονο πήγαινε έλα των εργατών και παραδουλευτριών κατά την διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, προς αναζήτηση νέων, καλύτερων συνθηκών εργασίας.

Η περιγραφή στην πρώτη της φυλακή εκεί στο υποτακτικό του Νομαρχιακού επιτρόπου Μπγιορν Μπλόνταλ, τόσο γλαφυρή, δημιουργεί την αίσθηση ότι είσαι κάπου εκεί κρυμμένος στις σκιές και νιώθεις τις αψιές μυρωδιές της ανθρώπινης δραστηριότητας, ενώ η διαδρομή για το υποτακτικό του Κορνσάου με την εξαθλιωμένη και διψασμένη Άγκνες, μεταδίδει την αγωνία και τον φόβο για το αύριο και το άγνωστο.

Στο υποτακτικό, αντιμετωπίζει τις αντικρουόμενες αντιδράσεις της οικογένειας, που ενώ την φοβούνται και την αποφεύγουν, παρόλα αυτά την περιποιούνται δείχνοντας ένα ανθρώπινο πρόσωπο, χαρακτηριστική η σκηνή με τη Μάνα – Μάργκρετ το πρώτο βράδυ με τη διαδικασία του λουτρού της Άγκνες αλλά και στο τελευταίο της βράδυ με τη διαδικασία της προετοιμασίας της. Κάποιες σκηνές από τις πολλές που η συναισθηματική φόρτιση φτάνει στα όριά της χωρίς να νιώθω πως τα περνάει.

Όλοι, η Μάνα, οι δύο κόρες, αντιδιαμετρικά αντίθετες σε απόψεις, χαρακτήρα, πράξεις και αντιλήψεις για την «φυλακισμένη τους», ακόμη και ο απόμακρος πατέρας, έρχονται σε μικροσυγκρούσεις μεταξύ τους αλλά και με την ευρύτερη αντίληψη της κοινωνίας που τους περιβάλλει, και βρίσκονται τελικά σε εσωτερική σύγκρουση για την καταδίκη και επερχόμενη εκτέλεση.

Η αγωνία της Άγκνες σπαρακτική στην αρχή και όσο είναι κλεισμένη στην φυλακή του Νομαρχιακού Επιτρόπου Μπλόνταλ με τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, αφήνει και αφήνεται σταδιακά σε μια πιο ήπια σχέση με τον επερχόμενό της θάνατο όσο ζει ως υπόδικος – παραδουλεύτρα στο υποτακτικό του Κορνσάου και στην οικογένεια του Γιον Γιόνσον, κορυφώνεται στο τέλος με την τετελεσμένη αναγγελία της εκτέλεσής της, εκεί που λυγίζει και παρακαλάει για τη σωτηρία της τόσο τον πνευματικό της καθοδηγητή Τότι όσο και τον «δεσμοφύλακα» της Γιον Γιόνσον.

Διφορούμενη παραμένει και η σχέση με τον πνευματικό της καθοδηγητή Τότι ή τον κατά κόσμον Ιεροδιάκονο Θορβαρδούρ Γιόνσον, ο οποίος καταπονείται πνευματικά και σωματικά προσπαθώντας να φέρει εις πέρας το έργο που του ανατέθηκε, δοκιμάζεται και δοκιμάζει τα όρια της πίστης του, οδηγώντας την Άγκνες σε μια λυτρωτική εξομολόγηση, αντίθετα με τις καθιερωμένες και ορθολογικές πρακτικές της επίσημης Εκκλησίας.

Ο τρόπος που προσεγγίζει την Άγκνες, ανορθολογικός για την εποχή, βάζει την Άγκνες να εξομολογείται σαν να βρίσκεται σε συνεδρία ψυχολόγου, παρά σε εξομολογητήριο εκκλησίας, με μάρτυρες, αναγκαστικά, την υπόλοιπη οικογένεια του υποτακτικού. Όταν αυτός δεν καταφέρνει να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του λόγο ασθενείας, το ρόλο αναλαμβάνει η Μάρκρετ, η Μάνα του υποτακτικού. Εδώ δίνει και όλες τις σχετικές πληροφορίες της ζωής της ως την στιγμή της διπλής δολοφονίας του εργοδότη και εραστή της Νάταν Κέτιλσον, καθώς και του Πέτουρ Γιόνσον που έτυχε να φιλοξενείται το βράδυ της δολοφονίας στο υποτακτικό του πρώτου.

Δυνατή και δραματική επίσης η στιγμή εκείνη κατά την οποία πληροφορείται πως ο ένας εκ των δύο άλλων συνακαταδίκων της και συγκεκριμένα η μικρή Σίγκα, απαλλάσεται από την διά αποκεφαλισμού καταδίκη και τελικά πρόκειται να εκτίσει μόνο ποινή φυλάκισης.

Η συνέχεια στο βιβλίο….

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου παίρνουμε μια ιδέα για την ιστορία:
Στη Βόρεια Ισλανδία, το 1829, η Άγκνες Μάγκνουσντότιρ καταδικάζεται σε θάνατο για τη συμμετοχή της στη βίαιη δολοφονία του εραστή της. Με απόφαση του Νομαρχιακού Επιτρόπου Μπγιορν Μπλόνταλ περνάει τους τελευταίους μήνες της ζωής της στο αγρόκτημα του Νομαρχιακού υπαλλήλου Γιον Γιονσον, στο ίδιο σπίτι με τη γυναίκα του και τις δυο τους κόρες.
Τρομοκρατημένη από την παρουσία μιας φόνισσας η οικογένεια αποφεύγει κάθε επαφή με την Άγκνες. Μόνον ο Τότι, ο νεαρός ιεροδιάκονος εφημέριος, διορισμένος πνευματικός της, προσπαθεί να τη στηρίξει και να τη συντροφεύσει ως το τέλος.
Καθώς οι εβδομάδες περνούν, η δύσκολη αγροτική ζωή αναγκάζει τα μέλη της οικογένειας να δουλέψουν πλάι πλάι με την Άγκνες.
Η ιστορία ξεδιπλώνεται σιγά σιγά και τόσο το ζευγάρι όσο και οι δύο κόρες του, συνειδητοποιούν με φρίκη ότι η πραγματικότητα δεν είναι αυτή που νομίζαν.

Τα «Έθιμα Ταφής» της Hannah Kent, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου.

Μήνας Μάρτης

DSCN3743Παραγωγικός και διαβαστερός εξελίχθηκε ο μήνας Μάρτης. Ευνόησε βέβαια και ο βροχερός καιρός, δε λέω, αλλά η ιδέα και η αφορμή δόθηκε φυσικά από την Κατερίνα Μαλακατέ, η οποία έκανε το θαύμα της με τον διαγωνισμό της και τα δωράκια που προσέφερε!

Αν και άποψή μου τα δωράκια ήταν απλά η αφορμή, το διάβασμα παρέμεινε η αιτία! Παραθέτω τα βιβλία που διάβασα μέσα στον μήνα αυτό με τις σελίδες που του αντιστοιχούν (αφού αυτό ήταν και ο στόχος και το νόημα του διαγωνισμού!)

Λογοτεχνία
Βιοτεχνία Yαλικών –                                                 Μένης Κουμανταρέα           (168-34-1ο                                                                                                                                              κεφάλαιο=134)
Η Αφοσίωση του υπόπτου Χ –                                Keigo Higashino                               (341)
Καρυότυπος –                                                           Άκης Παπαντώνης                           (117)
Ο Μπούφος που δεν μπορούσε να κάνει ΜΠΟΥ – Robert Fisher & Beth Kelly               (125)
Το Ατελιέ (διηγήματα – διάβασα το πρώτο)-        Διώνη Δημητριάδου – Βουδούρη      (18)
Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο –            Ισίδωρος Ζουργός                              (776)
Η γοητεία των δευτερολέπτων –                            Τόλης Νικηφόρου                              (213)
Σύρριζα                                                                    Πέτρος Μαρτινίδης                          (182)
Το άλικο γράμμα                                                  Ναθάνιελ Χόθορν                                (78 31/03 το ξεκίνησα… διάβασα 2 κεφάλαια και την εισαγωγή που αποτελούσε ένα έρθρο του συγγραφέα… Το υπόλοιπο πάει στον Απρίλη! 😉 )

Ποίηση
Ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα – Τόλης Νικηφόρου                               (43)

Παιδικά αναγνώσματα
Στα παλάτια της Κνωσσού                  Νίκος Καζαντζάκης                                          (40)
(Το διαβάζουμε αργά… Για την ιστορία..)

Σύνολο αναγνωστικών βιβλίων και σελίδων: 11 βιβλία, 2067 σελίδες. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού εδώ. Συγχαρητήρια στην Κατερίνα με τις ιδέες της και στους συμμετέχοντες!

Για κάποια από τα παραπάνω αναγνώσματα θα κάνω και σχετική αναφορά – ανάρτηση! DSCN3676

Αντίο…

Αντίο Βαγγέλη.
Κανείς δεν μπόρεσε να σε βοηθήσει και να σταθεί δίπλα σου πριν.
Τουλάχιστον ας γίνεις η αφορμή και η αιτία για να μη θρηνήσουμε ξανά θύματα του bullying, του ρατσισμού, της όποιας μορφής βίας απέναντι στην προσωπικότητα του ατόμου.

Αντίο με έναν στίχο που τόσο θα σε θυμίζει, τουλάχιστον σε μένα….

«Μα ένα αγόρι έχει την αγάπη για ντροπή…»

Αντίο Βαγγέλη…

Καρυότυπος – ‘Ακης Παπαντώνης

Official memo
«Καρυότυπος είναι μια φωτογραφία των χρωμοσωμάτων. Καρυότυπος είναι ένα μεθοδικό σύνολο των χρωμοσωμάτων από ένα μόνο κύτταρο και περιλαμβάνει ένα σύνολο ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των χρωμοσωμάτων.»
Πηγή: wikipedia

DSCN3639Unofficial memo
Καρυότυπος,
είναι το όνομα της νουβέλας του Άκη Παπαντώνη, ερευνητή και διδάκτορα Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.

Η ιδιότητά του ως καθηγητή Μοριακής Βιολογίας δικαιολογεί τον τίτλο του πονήματος του. Βέβαια, πέρα από το προφανές του θέματος, ο Καρυότυπος δεν έχει να κάνει μόνο με μελέτες μοριακής βιολογίας και γενετικής.

Περισσότερο έχει να κάνει με την εσωτερική διαμάχη του πρωταγωνιστή της ιστορίας και την επιλεκτική μοναχικότητα σε σχέση με την επιβαλλόμενη μοναξιά. Τι από τα δύο «πλήττει» τον πρωταγωνιστή; Ή μήπως και τα δύο; Ένα ιδιότυπο μπλέξιμο της μίας κατάστασης μέσα στην άλλη, σαν ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων που δημιουργούν έναν μοναδικό καρυότυπο…

Η ιστορία εξελίσσεται στο υγρό και ομιχλώδες Λονδίνο, στα υγρά και ανήλιαγα ενοικιαζόμενα φοιτητικά δωμάτια με τις βρόμικες μοκέτες και τις μουχλιασμένες ταπετσαρίες, στα επιβλητικά πανεπιστημιακά κτήρια της Οξφόρδης, στα πολύβουα μεταφορικά μέσα της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας και στα σκοτεινά εργαστήρια των πειραμάτων σε ποντίκια.

Πρωταγωνιστής της ιστορίας ο Ν.
Ο Ν. ένας ακόμη επιστήμονας που φεύγει από την Ελλάδα. Πάει στο υγρό Λονδίνο για να μελετήσει «τη βιολογία της στοργικότητας» στα ποντίκια. Ζητούμενο βέβαια στην ιστορία η στοργή ή η στοργικότητα; Και είναι τελικά επίκτητη ή γενετικά εξελισσόμενη; Ισχύει στους ανθρώπους αυτό; Είναι τελικά η στοργή επίκτητο χαρακτηριστικό και πως εξελίσσεται το «ον» απουσία της; Και η στοργικότητα;

Στοργή ή στοργικότητα;
Μοναξιά ή μοναχικότητα»
Επιλογή ή επιβολή;

Το βιβλίο γενικά «φεύγει» γρήγορα, παρόλο που το θέμα του είναι ιδιότυπο και δύσκολο.
[Πόσοι από εμάς θυμούνται από τα σχολικά μας χρόνια τη βιολογία που έλεγε για τα νουκλεϊκά οξέα(!!!) που περιέχουν τη γενετική πληροφορία;… Ένα DNA και με το ζόρι..]

Ο Άκης Παπαντώνης με τη νουβέλα του αφήνει τον αναγνώστη να αναρωτιέται κατά πόσο αυτό το ανάγνωσμα είναι απλό αφηγηματικό κείμενο ή μια βιογραφική ιστορία… Να τολμήσω να πω σχεδόν αυτοβιογραφική… Όχι μόνο του ιδίου αλλά του καθενός Έλληνα επιστήμονα που «αναγκάζεται» να μετοικίσει σε «ξένη» χώρα για να προκόψει και να ασχοληθεί με το αντικείμενό του.

Είναι ένα κείμενο που κόβει με το νυστέρι τα χρωμοσώματα, την ομίχλη, την μοναξιά και μετρά… Σκαλιά, μέρες, πειραματόζωα, ανάγκες…

Το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΙΧΛΗ, περιήλθε στην κατοχή μου μετά από κλήρωση στην αγαπημένη εκπομπή Booktalk@ Amagi με τον αγαπητό παραγωγό Librofilo, a Books aficionado και καλεσμένο τον Άκη Παπαντώνη και τους ευχαριστώ πολύ.

Τα χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ Ντε Ζουτ – Ντέιβιντ Μίτσελ

Το βιβλίο το αγόρασα πριν ένα μήνα και κάτι.  Φυσική του πορεία το κομοδίνο μου, στη στοίβα για «άμεση κατανάλωση», καθώς υπάρχουν και οι στοίβες των μελλοντικών αναγνωσμάτων βραχείας και μακροχρόνιας αναμονής… Στο μεταξύ συνέχισα την ανάγνωση άλλων που είχα ήδη. cf87ceafcebbceb9ceb1cf86ceb8ceb9cebdcf8ccf80cf89cf81ceb1Αλλά το«φλερτ» του Ντε Ζουτ, εκεί στη στοίβα μου, διακριτικό και επίμονο. Με το που έμπαινα στο δωμάτιο, μου έκλεινε το μάτι. Αντιστάθηκα μερικά βράδια… Αλλά πόσο μπορώ να αντέξω η γυναίκα! Έτσι ενώ είχα άλλο στην αγκαλιά, ένα βράδυ και αφού ετοιμαζόμουν μετά την ανάγνωση του βιβλίου μου να κοιμηθώ, μπήκα στον πειρασμό να ενδώσω…

Διάβασα το πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους μονορούφι!!! Τι κεφάλαιο! Τι περιγραφή καθηλωτική! Ναι είχα ενδώσει… αλλά επειδή δεν μου αρέσει να πέφτω στην παγίδα και να αφήνω αδιάβαστα, ολοκλήρωσα την ανάγνωση του ήδη αρχινημένου μου και μετά πήρα με προσμονή και λαχτάρα στα χέρια μου τον Ντε Ζουτ!…

Ξεκίνησα πάλι από το πρώτο κεφάλαιο για να μπω σε ροή και, ξαφνικά, στο δεύτερο κεφάλαιο φρέναρα. Αρκετά κιόλας… Οι γραμμές και οι λέξεις διαβάζονταν βασανιστικά αργά. Έννοιες και φράσεις, περιγραφές που με άφηναν με ανοιχτό στόμα για το πόσο διεισδυτικά μπορεί κάποιος να περιγράφει εικόνες, πρόσωπα, πράξεις και μια επαναλαμβανόμενη σύντμηση ονόματος που μου έφερνε αμυδρά στο μυαλό κάτι που ήξερα(;)… Συνέχισα την ανάγνωση, βασανιστικά αργά είναι η αλήθεια. Και ξαφνικά εκεί στη σελίδα 168, συγκεκριμένα στη σημείωση 107, μου φανερώθηκε αυτό που είχα στο μυαλό μου υποσυνείδητα!

Θα σας βγάλω λίγο εκτός βιβλίου γιατί ήταν σημαντικό για μένα και ο λόγος καθυστέρησης τελικά… Μου έκανε εντύπωση πως το κείμενο πραγματεύεται πέρα από τα αμιγώς Ιαπωνικά και ναυτικά θέματα, το θέμα της αποικιοκρατικής Ολλανδίας, του Άμστερνταμ και του πρώτου χρηματιστηρίου που λειτούργησε ποτέ!!! ΓΚΟΝΓΚ!!!
Αυτό ήταν η αναφορά της σημείωσης και αυτό ήταν το κουδουνάκι για εμένα! Είχα την τιμή στη σχολή μου να έχω καθηγητή ο οποίος τιμήθηκε για την μελέτη αυτού ακριβώς του γεγονότος. Η μελέτη αφορούσε την «πρώτη Αρχική Δημόσια Εγγραφή που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη, αυτήν της Ναυτιλιακής εταιρίας Verenigde Oostindische Compagnie (United East India Company, VOC) που έλαβε μέρος στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ το 1602».
Λόγο του γεγονότος αυτού, της γνώσης μέρους της μελέτης αυτής που είχαμε συζητήσει, η αρχική αναφορά στη VOC μου ανέσυρε μνήμες που δεν ήταν δυνατόν να ταυτοποιηθούν αυτόματα λόγω του λογοτεχνικού αναγνώσματος. Η υποσημείωση ήρθε και κούμπωσε τα κενά. Κλείνω τη σχετική παρένθεση.

Μετά από αυτή την «αποκάλυψη» συνέχισα την ανάγνωση του υπόλοιπου βιβλίου πολύ πιο γρήγορα από πριν, έχοντας τοποθετήσει επιτέλους και «δικά μου κουτάκια» μέσα στο χωροχρονικό του μυθιστορήματος. Το δεύτερο μέρος που πραγματεύεται μια διαφορετική «συνθήκη» μακριά από τη θάλασσα και τη VOC, με στοιχεία της ενδοχώρας και καταστάσεων περισσότερο «βατών» για μένα αναγνωστικά, έφυγε νερό, όπως το πρώτο κεφάλαιο. Περιγραφές όμορφες, ιδιαίτερες και πραγματικά εντυπωσιακές. Δε θα μπω σε λεπτομέρειες για τον απλούστατο λόγο ότι η αναγνωστική «ανακάλυψη» είναι πολύ σημαντική και όσοι δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο δεν είναι υποχρεωμένοι να μαθαίνουν από εμένα λεπτομέρειες του βιβλίου.

Και μπήκα μετά από ενάμιση βράδυ στο τρίτο μέρος του βιβλίου… Δυστυχώς πάλι φρέναρα με την ιδιαίτερη ναυτική ορολογία και τα μπρος πίσω στις απαραίτητες σημειώσεις κατανόησης. Θεέ μου, σκέφτηκα, Μαρία Ξυλούρη πως κατάφερες να μεταφράσεις αυτό το βιβλίο!!! Μπράβο και πάλι μπράβο! Εικόνες, περιγραφές, λέξεις και συναισθήματα σε ένα απίστευτο γαϊτανάκι. Περιέργεια και ανυπομονησία για το αποτέλεσμα και την έκβαση της ιστορίας λίγο πριν το τέλος. Νομίζεις πως το ψυχανεμίζεσαι, αλλά και πάλι… ξέρεις; Είσαι σίγουρος; Θέλεις να τελειώσει κάπως, όλοι μας νομίζω φαντάζονται κάποιες φορές το τέλος και θέλουν η έκβαση να είναι η επιθυμητή. Είναι όμως; Κάνει ο συγγραφέας την χάρη στον αναγνώστη ή τελικά τον αφήνει για μια φορά ακόμη άφωνο από την ανατροπή;

Κάπως έτσι σκεφτόμουν μερικές σελίδες πριν την αναγνωστική ολοκλήρωση. Και ενώ είμαι πολύ κοντά στο τέλος, κατόπιν μιας αναγκαστικής διακοπής (λόγο τέκνων), αντί να πάρω να τελειώσω το βιβλίο, ξεκίνησα να γράφω την ανάρτηση αυτή. [Τι κάνω;] σκέφτηκα, [πως θα γράψεις κάτι για ένα τέτοιο βιβλίο χωρίς να έχεις ολοκληρώσει την ανάγνωση και την «εικόνα»;] Κατόπιν συνέχισα, λίγο πιο χαλαρά… [Δεν θέλω να τελειώσει σκέφτηκα. Καθυστερώ σκόπιμα, γιατί θέλω και άλλο. Μου έμειναν μόνο τριάντα σελίδες περίπου και νιώθω πως θέλω και άλλο, δε θέλω να τελειώσει…]
Παρόλα αυτά, όλα το ωραία κάποτε τελειώνουν… Οπότε, ο Ντε Ζουτ μετά από το έντονο κλείσιμο του ματιού με πήρε και με παρέσυρε στην ανάγνωση των τελευταίων σελίδων του…
Δε θα σας πω και πολλά για το τέλος του, δεν κάνει. Σας παραθέτω το link – ΓΛΑΡΟΙ ένα απόσπασμα ενός άκρως περιγραφικού κεφαλαίου που έβαλε η Μαρία Ξυλούρη στο προσωπικό της ιστολόγιο.

Το τέταρτο και πέμπτο μέρος του βιβλίου, μικρά και περιγραφικά κεφάλαια στην ουσία τους, ως επιστέγασμα μιας ιστορίας Χιλίων Φθινοπώρων… Αυτών του Γιάκομπ Ντε Ζουτ!
Και θα το πω, χωρίς ντροπή… έντονα συναισθήματα συγκίνησης με κατέκλυσαν!
Απίστευτο ανάγνωσμα!
Με όλες τις δυσκολίες του, προτείνω ανεπιφύλακτα ένα ταξίδι στα Χίλια του Φθινόπωρα!

Η εξομολόγηση: Πρώτος μου Μίτσελ. Το δηλώνω ευθαρσώς για να μην το έχω βάρος. Δεν τον ήξερα και αν δεν είχα ακούσει τις συγκεκριμένες βιβλιοφιλικές εκπομπές του AmagiRadio πιθανόν δεν θα τον είχα ανακαλύψει ακόμη… Θερμά συγχαρητήρια στην Μαρία Ξυλούρη που μετέφρασε αυτό το βιβλίο για εμένα και όλους σαν εμένα που δεν θα μπορούσαν να το διαβάσουν στο πρωτότυπο, γιατί παρόλο που γνωρίζω αγγλικά, δεν έχω μπει στη διαδικασία να διαβάζω λογοτεχνία σε αυτά… Καλώς ή κακώς!

Παραπέμπω σε link  με περισσότερες αναφορές στο βιβλίο, που είναι και περισσότερο κατατοπιστικές ίσως. Οι δικές μου αναφορές είναι περισσότερο «συναισθηματικές»…
Κατερίνα
Μαρία Ξυλούρη
Βιβή Γεωργαντοπούλου
Πολλά περισσότερα στο www.biblionet.gr

Είναι και αυτά που αγαπάς

rare golden ribbons

Είναι και αυτά που αγαπάς

Τα μικρά, τα ασήμαντα
Μια ριπή ζεστού αέρα με άρωμα γιασεμιού
Το άσπρο βότσαλο που μάζεψες στην παραλία,
έτσι, γιατί σου γυάλισε

Εκείνο το χαμόγελο από το παιδάκι που βγαίνει στην επιφάνεια
και ας είσαι στα σαράντα.
Ένα χάδι ηλιαχτίδας
Η θάλασσα σε όλες τις εκφάνσεις της,
γαλήνης, τρικυμίας, με το φως του ήλιου,
αλλά και του φεγγαριού.

Είναι αυτά που αγαπάς
ακόμη και αν σε πληγώνουν
Είναι εκεί για να σε κρατούν ζωντανό
και να τα αγαπάς
Να νιώθεις τη ζέστη του ήλιου
ακόμη και όταν στην καρδιά έχεις χειμώνα.
Και στο χειμώνα όμως, η λιακάδα
Είναι απ’ αυτά που αγαπάς

Τα μικρά, ασήμαντα
και όμως, τόσο σημαντικά
Η μακρινή βόλτα στην παραλία,
παρέα με τις σκέψεις σου,
εκείνες τις σκοτεινές, τις μαύρες

Και είναι αυτά που αγαπάς
Και πνίγεσαι και θες να βγεις να φωνάξεις
Αλλά η φωνή δε βγαίνει
Και ξαφνικά!
Να…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 18 επιπλέον λέξεις

10 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ 87Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΟΣΚΑΡ

Τι ποιο ωραίο, να επιβεβαιώνεσαι με τις σκέψεις κάποιου άλλου! Ναι και για μένα το birdman υπερεκτιμήθηκε! Και πράγματι τα φετινά Oscar ήταν ανταγωνιστικά, γιατί σε όλες τις κατηγορίες είχαν πολλές και αξιόλογες ταινίες!

ModernWriters

Η 87η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ έφτασε στο τέλος της. Ήταν μία όμορφη βραδιά χωρίς σχετικά μεγάλες εκπλήξεις. Παρουσιαστής αυτής ο κωμικός N. P. Harris, ο οποίος ήταν καλός στον ρόλο του, είχε κάποιες αξιομνημόνευτες στιγμές αλλά υπήρξε αρκετά χλιαρός στο σύνολο. Μεγάλος νικητής της βραδιάς αναδείχθηκε το «Birdman» του Inarritu, το οποίο απέσπασε συνολικά 4 Όσκαρ συμπεριλαμβανομένου το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας.  Ίδιο αριθμό χρυσών αγαλματιδίων κέρδισε και το «The Grand Budapest Hotel»του Wes Anderson, το οποίο επιβραβεύτηκε για τα τεχνικά του κυρίως στοιχεία. Με 3 Όσκαρ έφυγε από την αίθουσα το εξαιρετικό «Whiplash» με σημαντικότερο αυτό του J.K. Simmons για την μοναδική του ερμηνεία. Χαμένο και αδικημένο της βραδιάς θα χαρακτηρίζαμε το «Boyhood», το οποίο απέσπασε 1 μόλις βραβείο αυτό της Patricia Arquette, στην κατηγορία Β’ Γυναικέιου Ρόλου.

Θα έλεγα πως ήταν υπερβολή η απονομή και των τριών σημαντικών  Όσκαρ

Δείτε την αρχική δημοσίευση 784 επιπλέον λέξεις

And the OSCAR goes to………..

Φέτος πρώτη φορά μπήκα στη διαδικασία να παρακολουθήσω σχεδόν μανιωδώς τα βραβεία της απονομής του «Χρυσού» Αγαλματιδίου. Για την ακρίβεια, θα μάθω τα αποτελέσματα μετά την προβολή τους μιας και δεν έχω τη συνδρομητική που σου δίνει τη δυνατότητα να τα δεις ζωντανά, αλλά δε βαριέσαι. Gold Trophy
Μπήκα, λοιπόν, στη διαδικασία να δω όσες περισσότερες από τις υποψήφιες ταινίες, και πολλές είναι προτεινόμενες σε πάνω από μία κατηγορίες. Ένας μαραθώνιος προβολών που τελικά λόγω συνθηκών και προσωπικών υποθέσεων, δεν ήταν ικανός να προλάβω να δω όλες τις ταινίες. Είδα όμως τις ποιο αντιπροσωπευτικές!
Για κάποιες από αυτές μπορώ να πω ενθουσιάστηκα, κάποιες με προβλημάτισαν και έμειναν «εκεί» να δουλεύουν συναισθήματα για μέρες και για κάποιες απλά ένιωσα πως ναι μεν καλές, αλλά δεν άξιζαν τον κόπο για να πάρουν θέση ανάμεσα στις άλλες που «είχαν κάτι».
Σας παραθέτω τη λίστα των ταινιών που είδα:
Birdman, Selma, American Sniper, Boyhood, The Theory of Everything, The Grand Budapest Hotel, Night Crawler, Wishplash, The Imitation Game, Ida, Gone girl
Οι υποψήφιες ταινίες για OSCAR καλύτερης ταινίας είναι:

  • Ελεύθερος Σκοπευτής (American Sniper)
  • Birdman ή Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας (Birdman or The Unexpected Virtue of Ignorance)
  • Μεγαλώνοντας (Boyhood)
  • Ξενοδοχείο Grand Budapest (The Grand Budapest Hotel)
  • Το Παιχνίδι της Μίμησης (The Imitation Game)
  • Σέλμα (Selma)
  • Η Θεωρία των Πάντων (The Theory of Everything)
  • Χωρίς Μέτρο (Whiplash)

Πριν την απονομή λοιπόν θα δώσω τις δικές μου προτιμήσεις σε ταινίες και ηθοποιούς που είναι:

Καλύτερης ταινίας: Εδώ έχω μια δυσκολία, είμαι μεταξύ της «θεωρίας των πάντων» και στο «παιχνίδι της μίμησης» και στο παρά ένα, βάζω και το Grand Budapest Hotel, με μια μικρή προτίμηση στο «παιχνίδι της μίμησης»
Α’ ανδρικού ρόλου: Eddie Redmayne, The Theory of Everything
(Πόσο δύσκολο θα ήταν να «μπει» στο πετσί του ρόλου που τόσο καλά θεωρώ το έκανε, γνωρίζοντας πως τον παρακολουθεί ο ίδιος ο Στήβεν Χώκινγκ!…)
Β’ ανδρικού ρόλου: JK Simmons, Whiplash [Εμβληματικός???!!! Και λίγο είναι!!!]
Α’ γυναικείου ρόλου: Εδώ έχω πραγματικό πρόβλημα επιλογής. Αφενός δεν είδα όλες τι ταινίες που βάζουν στην κατηγορία, αφετέρου αυτές που είδα και συμμετέχουν, τις βάζω με σειρά προτεραιότητας για την ιδιαιτερότητα των ρόλων:
Rosamund Pike, Gone Girl (για το ύφος της «αθώας με τα διαβολίστηκα κερατάκια»)
Felicity Jones, The Theory of Everything (Για την υπομονή, την επιμονή την αγάπη)
Καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας: Ida, Πολωνική παραγωγή με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και μουσική γνωστή και αγαπημένη!

Εδώ θα βρούμε όλες τις φετινές υποψηφιότητες όλων των κατηγοριών!

Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω έναν μικρό σχολιασμό για τις ταινίες που είδα και τη «γεύση» που μου άφησαν.

  • Ελεύθερος Σκοπευτής (American Sniper)
    Μια ακόμη Αμερικανιά. Δεν αντιλέγω, η ιστορία ήταν πραγματική και κρίμα στο παλικάρι, οικογενειάρχης άνθρωπος είπε να ηρεμήσει, αφού πρώτα έσωσε τον κόσμο από τους κακούς ανεξίθρησκους,  αλλά το τρίπτυχο αξιών της Αμερικής «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», που θεωρείται φασιστικό στις υπόλοιπες χώρες, εμένα τουλάχιστον με έχει κουράσει.
  • Birdman ή Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας (Birdman or The Unexpected Virtue of Ignorance)
    Μια από τα ίδια. Δεν καταλαβαίνω πως το χαρακτηρίζουν ως πρωτότυπο σενάριο, αφού στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η ταινία του 2010 «Μαύρος Κύκνος». Υπερπροσπάθεια για την επιτυχία, Ερινύες και σκέψεις, αίμα δάκρυα και ιδρώτας… Δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίασε και με έβαλε στην ομάδα του.
  • Χωρίς Μέτρο (Whiplash)
    Στο ίδιο μήκος κύματος με το παραπάνω! Αίμα δάκρυα και ιδρώτας, στις μπαγκέτες και στα ντραμς, στις πουέντ και στη σκηνή…
    Εξαίρεση κατά τη γνώμη μου ο JK Simmons ο οποίος και ερμηνεία Α’ ανδρικού ρόλου είχε κατά τη γνώμη μου και επάξια θα πάρει του Β’ ανδρικού γιατί ή πράγματι «διάβασε» και μπήκε στο πετσί του ρόλου, ή όντας  καλός γνώστης της μουσικής μετέφερε άψογα κατά τη γνώμη μου τη γνώση αυτή και στο κοινό.
  • Μεγαλώνοντας (Boyhood)
    Εξαιρετικά πρωτότυπο σενάριο ως προς τον χρονικό ορίζοντα. Δώδεκα χρόνια γυρισμάτων είναι πράγματι μακρύς και «περίεργα επικίνδυνος» καιρός για μια τέτοια ταινία. Αν και σκηνοθετικά ίσως υπάρχουν άλλες που να αξίζουν το πολυπόθητο αγαλματίδιο, παρόλα αυτά και μόνο για το consept αξίζει να το πάρει.
  • Ξενοδοχείο Grand Budapest (The Grand Budapest Hotel)
    Κάτι ρόζ! Κάτι καραμελένιο!… Αυτό μου αφήνει. Μια αγωνία που μετατρέπεται σε γλυκιά ανάμνηση. Είναι μια ταινία που θέλω να ξαναδώ. Με μουσική (που διεκδικεί OSKAR) που σε βάζει «μέσα» στην ταινία, με μια γλυκιά ένταση που νιώθεις να κυλάει με τις σκηνές σαν «τρένο πάνω σε ράγες».
  • Το Παιχνίδι της Μίμησης (The Imitation Game)
    ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ! Και πόσο επιμορφωτικό ήταν για μένα το τέλος της ειδικά. Μια περισσότερο γνωστή ιστορία, το σπάσιμο του κωδικού ENIGMA των Γερμανών  από τους Βρετανούς επιστήμονες, πως τελείωσε το πρόγραμμα, και πόσο επισκιάστηκε από τον τρόπο αντιμετώπισης του λαμπρότερου μυαλού, λόγο της ομοφυλοφιλίας του…. Άξια για όσα Όσκαρ και να πάρει!
  • Η Θεωρία των Πάντων (The Theory of Everything)
    Επίσης ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ! Ο ρόλος του θρύλου Χώκινγκ θεωρώ πως θα δώσει το OSCAR στην ταινία αναφορικά με τον Α’ ανδρικό ρόλο, και επάξια να πάρει όσα ακόμη της αντιστοιχούν!
    Τελικά οι δύο ταινίες που περισσότερο μου άρεσαν έχουν να κάνουν με ιδιοφυείς ανθρώπους που δυστυχώς η μοίρα τους φέρθηκε ιδιαίτερα σκληρα!
  •  Σέλμα (Selma)
    Τι να πει κανείς για τη ζωή του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ! Όσες ταινίες και να γυριστούν πάντα θα είναι ένα θέμα ανεξάντλητο. Το αν θα πουλήσει βέβαια εξαρτάται από πολλά. Η συγκεκριμένη υπήρξε συγκλονιστική μέχρι τη μέση, σε σημείο δακρύων στο σημείο του ξυλοδαρμού και εν ψυχρώ δολοφονίας του «νέγρου» διαδηλωτή, αλλά μετά θεωρώ ότι έκανε κοιλιά. Ισορροπώντας στην κόψη του ξυραφιού με το μελό το οποίο δεν κατάφερε πάντα να ισορροπήσει και εκεί κάπου με έχασε… Πάντως σε γενικές γραμμές δε με κούρασε τόσο όσο άλλες ταινίες που θεώρησα κλασσικές αμερικανιές, παρόλο το έντονο «χρώμα της»!
  • Night Crawler
    Ενδιαφέρουσα ταινία. Προσωπικά δεν την έχω κατατάξει ακόμη στο αν μου άρεσε ή όχι, θα την ξαναδώ μάλλον. Ίσως και όχι… Πραγματικά έτσι πουλούν τις ειδήσεις στην Αμερική;;; Σε κάνει να αναρωτιέσαι… Ή σε επιβεβαιώνει. Με δυσκολεύει να γράψω για αυτήν όποτε κλείνω εδώ την αναφορά μου.

Για την ταινία Ida, έχω γράψει χωριστή ανάρτηση, οπότε σας παραπέμπω με link εκεί.